Poznati su po mnogim imenima: Cigani, putnici i Romi, kako žele da ih zovu. Bez obzira na to kako ih zovete, Romi su jedna od najrasprostranjenijih etničkih grupa, koja međutim nailazi na najmanje razumjevanja u svijetu. Novinar Glasa Amerike Adam Filips pripremio je prilog o romskoj kulturi i njenom uticaju u Njujorku, gdje živi vise hiljada od ukupno oko 12 miliona Roma.
Romska muzika i slavlje odjekuju noćnim klubom Drom, koji je epicentar tronedeljnog njujorškog romskog festivala. Proslava naglašava muzičku kulturu naroda koji je prije oko hiljadu godina migrirao ka sjeveru iz Indije i uglavnom se naselio u južnoj i istočnoj Evropi, Balkanu i sadašnjoj Rusiji. Producent Mehmet Dede kaže da je festival namijenjenim onima koji su, poput njega, Romi u srcu.
“Mislim da su u Njujorku svi pomalo Romi.”
Kao što su na Rome uticala područja gdje su živjeli, tako su i Njujork oblikovali imigranti, među kojima je i romska populacija. Ismal Lumanovski, frontmen benda “The New York Gypsy All Stars”, sebe smatra kulturnim ambasadorom.
“Sviranjem romske muzike, želim da ponudim njujorškoj publici veoma slobodan način posmatranja muzike i izražavanja osjećanja u sadašnjem trenutku.”
Romski duh je, po svemu sudeći, dobro prihvaćen na njujorškoj muzičkoj sceni, gde smo mogli čuti sledeće komentare:
“Posjeduju određenu energiju koju ne možete pronaći u ostalim muzičkim žanrovima. Zato mi se sviđaju.”
“Može se nazvati evropskim bluzom”.
“Oni mogu da osjete muziku, a vi osjećate da vole da sviraju.”
Petra Gelbart vodi radionicu, u okviru koje predstavlja romski jezik, ples i muziku ne-romima . Takođe želi da ispravi pogrešno mišljenje.
“Uglavnom nismo nomadi. Mi smo narod koji se nastanio prije više stotina godina ili svakako pokušava da se nastani i zaposli.”
Romi smatraju sebe autsajderima i često su proganjani. Najčešći sterotipi za pripadnike romske populacije je da su neuredni i nepošteni. Tokom Drugog svjetskog rata, nacisti su ubili oko pola miliona Roma. Anti-romsko nasilje je danas u porastu u zapadnoj i južnoj Evropi. Čak i u Sjedinjenim Državama, Romi imigranti strahuju od predrasuda. Petrina majka radila je u banci.
"Nije htjela da govori ljudima da je Romkinja jer, kako je isticala ‘šta mislite koga bi okrivili čim nešto nestane’?”
Pojedini Romi rođeni u Njujorku, poput plesačice Piroške Rac, ponosni su na održavanje romske tradicije, uključujući i predskazivanje skudbine.
Rac kaže da će Romi opstati uprkos globalizaciji.
"Nismo dopustili da nas sve patnje kroz vjekove promijene. Ostali smo u suštini isti i očuvali važne stvari - velikodušnost, porodični duh, muziku i ostale vještine kojima se bavimo”
Sudeći po sve većoj popularnosti romske muzike, Romi će još dugi niz godina biti dio kulturnog miljea Velike jabuke.
Romska muzika i slavlje odjekuju noćnim klubom Drom, koji je epicentar tronedeljnog njujorškog romskog festivala. Proslava naglašava muzičku kulturu naroda koji je prije oko hiljadu godina migrirao ka sjeveru iz Indije i uglavnom se naselio u južnoj i istočnoj Evropi, Balkanu i sadašnjoj Rusiji. Producent Mehmet Dede kaže da je festival namijenjenim onima koji su, poput njega, Romi u srcu.
“Mislim da su u Njujorku svi pomalo Romi.”
Kao što su na Rome uticala područja gdje su živjeli, tako su i Njujork oblikovali imigranti, među kojima je i romska populacija. Ismal Lumanovski, frontmen benda “The New York Gypsy All Stars”, sebe smatra kulturnim ambasadorom.
“Sviranjem romske muzike, želim da ponudim njujorškoj publici veoma slobodan način posmatranja muzike i izražavanja osjećanja u sadašnjem trenutku.”
Romski duh je, po svemu sudeći, dobro prihvaćen na njujorškoj muzičkoj sceni, gde smo mogli čuti sledeće komentare:
“Posjeduju određenu energiju koju ne možete pronaći u ostalim muzičkim žanrovima. Zato mi se sviđaju.”
“Može se nazvati evropskim bluzom”.
“Oni mogu da osjete muziku, a vi osjećate da vole da sviraju.”
Petra Gelbart vodi radionicu, u okviru koje predstavlja romski jezik, ples i muziku ne-romima . Takođe želi da ispravi pogrešno mišljenje.
“Uglavnom nismo nomadi. Mi smo narod koji se nastanio prije više stotina godina ili svakako pokušava da se nastani i zaposli.”
Romi smatraju sebe autsajderima i često su proganjani. Najčešći sterotipi za pripadnike romske populacije je da su neuredni i nepošteni. Tokom Drugog svjetskog rata, nacisti su ubili oko pola miliona Roma. Anti-romsko nasilje je danas u porastu u zapadnoj i južnoj Evropi. Čak i u Sjedinjenim Državama, Romi imigranti strahuju od predrasuda. Petrina majka radila je u banci.
"Nije htjela da govori ljudima da je Romkinja jer, kako je isticala ‘šta mislite koga bi okrivili čim nešto nestane’?”
Pojedini Romi rođeni u Njujorku, poput plesačice Piroške Rac, ponosni su na održavanje romske tradicije, uključujući i predskazivanje skudbine.
Rac kaže da će Romi opstati uprkos globalizaciji.
"Nismo dopustili da nas sve patnje kroz vjekove promijene. Ostali smo u suštini isti i očuvali važne stvari - velikodušnost, porodični duh, muziku i ostale vještine kojima se bavimo”
Sudeći po sve većoj popularnosti romske muzike, Romi će još dugi niz godina biti dio kulturnog miljea Velike jabuke.