"Demokratska partija socijalista (DPS) nije saglasna sa ocijenama Fridom hausa o stanju demokratije u Crnoj Gori - ali ih primaju k znanju", poručio je povodom zaključaka izvještaja te međunarodne nevladine organizacije Andrija Nikolić - poslanik vladajućeg DPS-a.
Frudom haus je u srijedu objavio izvještaj "Zemlje u tranziciji" u kom je navedeno da su Srbija i Crna Gora, prvi put od 2003, napustile kategoriju demokratskih država (bile su klasifikovane kao polukonsolidovane demokratije) i sada su svrstane među vlade u tranziciji ili hibridne režime – u kojima je vlast zasnovana u autoritarizmu kao posljedici nepotpune demokratske promene. Takva vlast, u jednoj državi, istovremeno može da sprovodi političku represiju i raspisuje izbore.
“Znakovito je to što su dominantan ton tom izvještaju dale NVO koje su dugotrajući protivnici crnogorse vlasti, često lišeni sposobnosti da kritikuju sa mjerom”, rekao je Nikolić.
On je ocijenio da građani imaju povjerenja u crnogorske institucije što je pokazala aktuelna pandemija, kao i da je za njih mnogo važnije od izvještaja “Zemlje u tranziciji” ono što o napretku ljudskih prava misle procjenjivači EU.
“Mislimo da danas na našoj strani imamo puno argumenata na osnovu kojih možemo da zaključimo da Crna Gora nikad nije bila više država nego što je danas, da nikad nije bila slobodnija nego što je danas, da njene institucije nikad nisu bile snažnije nego što su danas”, rekao je Nikolić, prenosi RTCG.
Poslanik opozicione Socijaldemokratske partije, Ranko Krivokapić, ocijenio je da je izvještaj Fridom hausa “veliki pad i povratak u prošlost”, te da je “poruka koju dobijamo da bez demokratije neće biti ni boljeg života građana”.
“Tamo nismo bili od 2003. godine. Nažalost, cijenu će platiti građani Crne Gore”, rekao je Krivokapić, koji je ocijenio da “ne možete imati parlament koji ne kontroliše izvršnu vlast”.
Fingiranje reformi više ne pije vodu
Jedan od koautora izvještaja Fridom hausa “Zemlje u tranziciji” za 2020, izvršni direktor Medijske asocijacije Jugoistočne Evrope Vuk Maraš smatra da je u izvještaju ocjena stanja demokratije u Crnoj Gori pogoršana u odnosu na prethodni period, kao i da su tome doprinijele "brojne političke krize i afere u raznim oblastima koje su obilježile prošlu godinu".
“Sumnje na sistemsku korupciju koja je otkrivena kroz aferu 'Koverat' nisu dobile adekvatan institucionalni epilog, a većina osoba na najvišim pozicijama, koje su bile akteri ove afere, u potpunosti su zaobiđene od organa krivičnog gonjenja”, rekao je Maraš za Glas Amerike, nabrajajući razloge nazadovanja Crne Gore na listi ove organizacije.
On je stanje u crnogorskom sudstvu ocijenio “krajnje zabrinjavajućim”, navodeći kao neke od razloga pada povjerenja u sudstvo “njegovu finansijsku zavisnost od vlade, koja je sudijama rješavala stambena pitanja, preko nezakonitog izbora nekih predsjednika sudova, do izbora predsjednice Vrhovnog suda Vesne Medenice na treći mandat koji su mnogi cijenili kao neustavan”.
Maraš je rekao da je politička scena u Crnoj Gori “ostala duboko podijeljena i polarizovana”, te u velikoj mjeri “opterećena krivičnim procesom za pokušaj terorizma i stvaranje kriminalne organizacije koji se vodi protiv dva opoziciona lidera (tzv. afera "Državni udar", prim. nov)”, koji su prvostepeno osuđeni na pet godina zatvora, dok je drugostepeni proces u toku.
“Takođe, tokom 2019. godine vođeno je više različitih krivičnih postupaka protiv poslanika opozicije za različita krivična djela”, kaže Maraš i dodaje da je politička scena dodatno polarizovana usvajanjem Zakona o slobodi vjeroispovjesti ili uvjerenja i pravnom statusu vjerskih zajednica u Crnoj Gori, koji je izazvao velike proteste vjernika Sprske pravoslavne crkve u Crnoj Gori.
Prema njegovim riječima, imajući u vidu da će parlamentarni izbori biti održani na jesen, posebnu zabrinutost izaziva činjenica da tokom 2019. godine nije bilo konkretnih pomaka u unapređenju izbornog sistema i sprovođenju izbornih reformi u Crnoj Gori koje bi trebalo da dovedu do većeg povjerenja u ovaj proces.
Pored toga, on je podsjetio da tokom 2019. nije rasvijetljen ni jedan bitan prethodni slučaj napada na novinare ili imovinu medija “što u velikoj mjeri opterećuje stepen medijskih sloboda u Crnoj Gori”,kao i da je Vlada, u sprovođenju intenzivne reforme medijskog zakonodavstva 2019, u procesu usvajanja “u potpunosti ignorisala ključne primjedbe nezavisnih medija i civilnog društva”.
“Ovo su samo neki od razloga zbog kojih je Crna Gora nazadovala na listi Fridom hausa i zbog koje se sada nalazi u kategoriji tzv. hibridnih režima”, kaže koautor izvještaja.
On navodi da je “u svim oblastima koje Freedom House pokriva osjetan nedostatak konkretnih rezultata crnogorske administracije koji bi osigurali da sprovedene reforme zažive u praksi i pokazali da u Crnoj Gori postoji politička volja za borbu protiv sistemske korupcije, osiguravanje većeg stepena poštovanja ljudskih prava i obezbjedjivanje slobode izražavanja i medija”.
Maraš je ocijenio da “ovaj izvještaj treba da služi kao opomena crnogorskim vlastima da fingiranje reformi više ne pije vodu, te da se moraju obezbijediti konkretni rezultati u raznim oblastima”.
“Nesporno je da će bez tih konretnih rezultata proces EU integracija Crne Gore nastaviti da stagnira, te da će odnosi sa ključnim međunarodnim partnerima kao što su zemlje članice EU i SAD biti opterećeni nepovjerenjem zbog činjenice da vlast u Crnoj Gori uporno ne uspijeva da obebijedi veći stepen ukupne vladavine prava u našoj zemlji”, rekao je Maraš.
