U hramu Svetog Save u Beogradu održana je liturgija koju su služili srpski patrijarh Porfirije i arhiepiskop ohridski i makedonski Stefan, kojom je posle 55 godina ponovo uspostavljena kanonska saradnja srpske i makedonske crkve.
Srpska pravoslavna crkva je ovo bogosluženje najavila kao liturgiju pomirenja, a u kratkom govoru patrijarh Porfirije je rekao da se desilo čudo, da ovakve rane najčešće nastaju kao "posledica našeg izbora i pogrešnih koraka", ali i da imaju pedagošku mogućnost:
"I evo ovaj odziv braće i sestara iz Beograda i Srbije, ali i iz Makedonije ovde danas pokazuje da srce vernog, dobrog, čestitog našeg naroda, naših naroda čestitih je kucalo i naročito sada snažno kuca za sve nas i zajedno sa nama".
Arhiepiskop makedonski Stefan rekao je da ovaj čin potvrde ljubavi za jedinstvo sestrinskih crkava zalečuje ranu na srcu crkve i zahvalio se patrijarhu Porfiriju na dobroj volji u rešavanju spora bratskih crkava.
Sam spor je nastao 1967. godine, kada je makedonska crkva proglasila autokefalnost koju prvo nije priznala Srpska pravoslavna crkva, a zatim i druge pravoslavne crkve. Prethodno je 1959. godine Ohridska arhiepiskopija dobila najviši stepen autonomije, ali se, kako kaže verski analitičar Draško Đenović "crkva u Makedoniji jednostrano otcepila od SPC i od tada je bila u šizmi u odnosu na ostatak pravoslavnog sveta":
"Srpski i makedonski narod su bratski narodi. Na ovaj način zalečena je jedna rana – 55 godina je ona krvarila zahvaljujući poticajima komunističkih vlasti koji su nekada ohrabrivali određene episkope i sveštenike koji su možda želeli da budu nešto više nego što su datom istorijskom trenutku mogli da budu. S druge strane mislim da će ovo u dobroj meri rasteretiti odnose između Srbije i Severne Makedonije, gde je to crkveno pitanje uvek bilo negde kamen spoticanja".
U Nišu je 2002. godine potpisan dogovor između Srpske i Makedonske pravoslavne crkve o kanonskom regulisanju pravoslavlja u Makedoniji i prevazilaženju višedecenijskog raskola, ali on praktično nikada nije zaživeo. Prema rečima Đenovića, posle pritiska tamošnjih političara kojima nije odgovaralo da se crkva vrati pod okrilje SPC, arhijereji makedonske crkve su se povukli i Niški sporazum je ostao samo slovo na papiru:
"Međutim sadašnja vlast je verovatno shvatila nakon više urgencija kod vaseljenskog patrijarha, kao i sami episkopi Makedonske pravoslavne crkve na čelu sa arhiepiskopom Stefanom da neće moći nekom prečicom da dobiju autokefalnost, već da ukoliko žele da jednog dana dobiju autokefalnost – to će jedino moći kroz i preko Srpske pravoslavne crkve, a ovo je prvi korak. Kada će biti drugi ili treći korak – rano je govoriti".
I pre nego što je današnja liturgija pomirenja održana vaseljenski patrijarh Vartolomej Prvi je 9. maja izdao dekret da se Ohridska arhiepiskopija, znači ne Makedonska pravoslavna crkva prima u liturgijsko zajedništvo i evharistijsko zajedništvo, što znači da mogu da saslužuju sa ostalim pravoslavnim sveštenicima u pravoslavnim crkvama.
“To ne znači autokefalnost, kako su pojedini makedonski, a zatim i srpski mediji preneli. U tački broj dva te odluke je rečeno da su sva pravna pitanja i sva administrativna pitanja prepuštena svetoj crkvi Srbije, kako je patrijarh Vartolomej Prvi nazvao SPC, čime je priznao primat SPC na teritoriji Severne Makedonije. I pod tri te odluke pisalo je da je njeno delovanje ograničeno na teritoriji države Severne Makedonije”, kaže Đenović.
Inače, visok stepen autonomije koju ima Ohridska arhiepiskopija znači da sami i samostalno uređuju unutrašnja crkvena pitanja, postavljaju sveštenike i episkope, jedino što će srpski patrijarh potvrđivati izbor arhiepiskopa i što će srpski patrijarh biti prvi spominjan u liturgiji.
Sličan nivo autonomije imaju finska ili estonska pravoslavna crkva koje su pod ruskom patrijaršijom i priznaju Kirila kao svog nadležnog patrijarha.
