Grenland nije na prodaju, rekao je premijer tog arktičkog ostrva u ponedeljak, u odgovoru na komentare novoizabranog američkog predsjednika Donalda Trampa o "vlasništvu i kontroli" nad teritorijom koja je dio Danske više od 600 godina.
"Grenland je naš. Nismo na prodaju i nikada nećemo biti na prodaju. Ne smijemo da izgubimo dugu borbu za slobodu", poručio je u pisanom komentaru premijer Mute Egede.
Tramp je u nedelju objavio da je Ken Hauri, bivši ambasador u Švedskoj, kandidat za tu funkciju u Kopenhagenu, a zatim komentarisao status Grenlanda, poluautonomnog dijela Danske gdje se nalazi i velika baza američkih vazduhoplovnih snaga.
"Zbog nacionalne bezbjednosti i sloboda širom svijeta, Sjedinjene Države smatraju da su vlasništvo i kontrola nad Grenlandom apsolutno neophodni", napisao je Tramp na svojoj mreži "Truth Social".
Tramp, koji položaj preuzima 20. januara, nije dalje obrazlagao komentar o Grenlandu. Danski šef diplomatije i kabinet premijera nisu komentarisali Trampovu izjavu.
Danska vlada mora u jasnim terminima da saopšti da nema razgovora ili pregovora o kontroli nad Grenlandom, napisao je na Eksu poslanik iz opozicione Konzervativne stranke Rasmus Jarlov.
"Američke aktivnosti, do one mjere gdje je cilj da se preuzme kontrola nad danskom teritorijom, moraju da budu zabranjene i spriječene. U tom slučaju, ne smiju tamo uopšte da budu", naveo je Jarlov, predsjednik parlamentarnog odbora za odbranu.
Ostvro, čiji je glavni grad Nuk bliži Njujorku nego Kopenhagenu, ima velike zalihe minerala, nafte i prirodnog gasa. Međutim razvoj je spor, zbog čega je ekonomija zavisna od ribarstva i godišnjih subvencija iz Danske.
Grenland je zbog baze Pitufik strateški važan za američku vojsku i njen sistem za rano upozorenje na balističke rakete, s obzirom na to da najkraća ruta od Evrope do Sjeverne Amerike vodi preko ostrva.
Tramp je 2019. godine, tokom prvog mandata, takođe izrazio interesovanje da kupi Grenland, ali su Danska i vlasti na ostrvu brzo odbacili taj prijedlog, prije bilo kakvih razgovora.
Danska premijerka Mete Frederiksen je u to vrijeme Trampovu ponudu nazvala "apsurdnom", zbog čega je tadašnji američki predsjednik otkazao posjetu Kopenhagenu.
Frederiksen je i dalje na istom položaju.
Grenland od 2009. godine ima pravo da proglasi nezavisnost od Danske. Međutim, ostrvo sa oko 56.000 stanovnika, koje zavisi od budžetske pomoći iz Kopenhagena svake godine, do sada se uzdržavalo od tog poteza.
Tramp je u nedelju takođe zaprijetio da će ponovo uspostaviti američku kontrolu nad Panamskim kanalom i optužio Panamu da naplaćuje previše za korišćenje tog prolaza. Panamski predsjednik oštro je kritikovao Trampovu izjavu.
Novoizabrani američki predsjednik prethodno je sugerisao da bi Kanada trebalo da postane 51. američka država, a kanadskog premijera Džastina Trudoa nazvao je "guvernerom velike države Kanade".
