Ljude do islamske radikalizacije vode mnogi putevi. Dok razlozi variraju od zemlje do zemlje i osobe do osobe, u zemljama zapadnog Balkana, poput Albanije, Bosne, Kosova i Makedonije, mogu da se pronađu pojedine zajedničke tačke. Od nerazvijenih institucija i nedostataka šansi do spoljnog uticaja i izvora finansiranja.
Napadi islamista u Francuskoj i Belgiji teško su pogodili Evropu, dok postoji i zabrinutost u pogledu većinski muslimanskih zemalja na zapadnom Balkanu. Adrijan Štuni, koji piše o fenomenu radikalizacije u tom regionu, kaže da je veliki broj stranih boraca sa Balkana, koji idu u Siriju i Irak, zabrinjavajući.
“Veliki broj ljudi radikalizuju njihovi vršnjaci. Njihovi prijatelji, braća…”
Od 2011. godine, oko hiljadu boraca sa zapadnog Balkana pridružilo se islamističkim ekstremnim organizacijama. Šef operacija USAID-a za Evropu i Evroaziju, Tomas Melija, kaže da radikalizacija može da bude posljedica i zanemarivanja ekonomskog i socijalnog razvoja. U pojedinim zajednicama, kako ističe Melija, postoji još jedan faktor.
“Pojedini međunarodni uticaji gurnuli su ljude u pogrešnom pravcu, radikalizovali ih okrenuli ih esktremnijim stavovima o islamu. To smo vidjeli u nekoliko zemalja, u Albaniji i naročito na Kosovu, kao i u pojedinim djelovima Bosne.”
Dnevnik Njujork tajms nedavno je izvijestio da su saudijski novac i uticaj na Kosovu transformisali nekada tolerantno muslimansko društvo u – kako se navodi –izvor islamskog ekstremizma i prolaz za džihadiste – širenjem vehabizma, konzervativnog islamskog učenja dominantnog u Saudijskoj Arabiji. Kosovo i druge zemlje preduzeli su mjere u borbi protiv radikalnog islama ali su, prema mišljenju Adrijana Štunija, društva u regionu i dalje nerazvijena.
“Treba priznati da uslovi na zapadnom Balkanu, bilo društveno – ekonomiski ili politički, nisu idealni. To stvara plodno tlo za radikalizaciju.”
Tomas Melija smatra da bi pokušaji da se to promijeni trebalo da obuhvate bolje ekonomske rezultate i poslovne prilike, te percepciju da vlada nije umiješana u korupciju i da radi na unapređenju cjelokupnog društva.
“To je u skladu sa našim planom za veći razvoj, koji je izuzetno važan u ovom trenutku.”
Problem radikalizacije komplikuje i evropska migrantska kriza. Balkanska ruta je jedan od glavnih puteva do zapadne Evrope, dok Evropska unija, opterećena talasom ljudi koji bježe od ratova, trenutno ima manje resursa da rješava druge probleme na Balkanu.