Kriminalne mreže sa Zapadnog Balkana postale su ključni akteri na tržištu narkotika u regionu, ali i na području Evropske unije, navodi se u izvještaju agencije "Evropski centar za monitoring droge i zavisnosti od droge".
Izvještaj je pokazao da je strateški geografski položaj Albanije, Crne Gore, Sjeverne Makedonije, Srbije, Bosne i Hercegovine i Kosova, u kombinaciji s velikom potražnjom za drogom, prevashodno u EU i Turskoj, pospješio djelovanje kriminalnih grupa. Kao primjer je navedena balkanska ruta za trgovinu heroinom, ali i tržište kokaina koje je u razvoju.
"Neke zemlje EU nalaze se na rutama trgovine, koje prolaze kroz Zapadni Balkan prije ponovnog ulaska u EU. To znači da tokovi trgovine mogu da budu kompleksni", navodi agencija koja je objavila izvještaj.
Izvještaj je dio veće regionalne studije sprovedene između 2019. i 2022. godine, a jedan od zaključaka je da rad kriminalnih grupa ima značajan uticaj na bezbednost, upravljanje i vladavinu prava u regionu. Važan faktor svega toga čini nasilje povezano sa borbom za prevlast na tržištu droge, posebno kokaina, koje je dovelo do većeg broja ubistava.
Činjenica da u zemljama EU živi veliki broj ljudi porijeklom iz balkanskih zemalja takođe znači da su i te grupe izvor pojedinaca koji mogu biti iskorišćavani ili regrutovani u mreže, piše u izvještaju.
Agencija je takođe navela da zapadnobalkanske grupe imaju operativno prisustvo u Belgiji i Holandiji, gdje se nalaze luke Antverpen i Roterdam, važne za distribuciju i uvoz droge u EU.
Dodatno, Njemačka, Italija, Španija, Švajcarska i Velika Britanija takođe su važne lokacije za grupe koje učestvuju na tržištima kokaina, heroina i kanabisa u Evropi.
Kao primjer je navedeno direktno učešće grupa u proizvodnji kanabisa u EU, prevashodno u zatvorenim prostorima. Istovremeno, obrasci proizvodnje na Zapadnom Bakanu se diversifikuju, pa tako na tržišta dolazi mnogo manje kanabisa iz Albanije koji je uzgajan na otvorenom, dok je u drugim zemljama uočeno mnogo više lokacija za uzgajanje velikih količina kanabisa.
Mreže koje djeluju kao mafija takođe su usvojile najnovije dostupne tehnologije za poboljšanje efikasnosti proizvodnje droge, trgovine i pranja novca, navodi se u izvještaju. To uključuje kompleksnu opremu za uzgoj u zatvorenom prostoru, dronove, pa i korištenje kriptovaluta i enkriptovane komunikacije.
Prema izvještaju, Zapadni Balkan, ali i zemlje EU, služe kao utočište za kriminalce koji se skrivaju od suparničkih kriminalnih grupa ili organa za sprovođenje zakona:
"Postoje podaci da članovi italijanskih i turskih kriminalnih mreža izbjegavaju pravdu locirajući se na zapadnom Balkanu, dok se za ruske kriminalne organizacije smatra da su uključene u aktivnosti pranja novca duž obale tog regiona".
