Poslije niza optužbi o miješanju Rusije u prošlogodišnje američke predsjedničke izbore, pojavljuju se i prvi dokazi o mogućim pokušajima Moskve da utiče na britanski referendum o napuštanju Evropske unije. Istraživači su otkrili desetine hiljada naloga na društvenim mrežama na kojima su promovisane poruke protiv Unije ili su se podsticale političke i rasne tenzije.
Dva dana uoči pobjede kampanje za odlazak iz Evropske unije u junu prošle godine, na Tviter nalozima iz Rusije postavljeno je gotovo 45 hiljada poruka o Bregzitu, uglavnom protiv unije. Dan posle referenduma, na većini njih više nije bilo aktivnosti.
Istraživanje Univerziteta Kalifornije u Berkliju i Univerziteta Svonsi u Britaniji pokazuje da ti nalozi nisu prethodno bili uključeni u debatu o Bregzitu. Britanska izborna komisija i jedan parlamentarni odbor su u svijetlu novih dokaza pokrenuli odvojene istrage.
“Rusija se miješa da bi podrila povjerenje u političke institutucije i vodeće medije u zapadnim zemljama. Širenje lažnih vijesti na lažnim nalozima na Tviteru i Fejsbuku moramo da posmatramo kao stvarnu prijetnju za našu demokratiju”, kaže Demijan Kolins, predsedavajući odbora britanskog parlamenta.
Američke obavještajne agencije zaključile su da je Rusija naložila kampanju širenja propagande da bi poremetila predsjedničke izbore 2016. godine. Predsjednik Rusije Vladimir Putin demantovao je te navode, dok je američki predsjednik Donald Tramp prošle nedelje rekao da mu vjeruje. Britanska premijerka Tereza Mej nedavno je imala drugačiju poruku za Moskvu.
“Rusija pokušava da informacije koristi kao oružje… angažuje državne medijske organizacije da podmeću lažne priče i prepravljane fotografije da bi podstakli podjele na zapadu”.
Jedan od primjera je korisnik Tvitera, navodno iz Teksasa, koji je postavio fotografiju muslimanke koja, kako se čini, ignoriše žrtvu terorističkog napada na Vestminster u martu. Druge fotografije, koje nisu prikazane, pokazuju da je žena očigledno bila traumatizovana. Tviter je kasnije objavio da je nalogom upravljano iz Rusije.
“To rade da bi podstakli rasne tenzije”, smatra Kolins.
Tviter je američkom Kongresu predao detalje o gotovo tri hiljade naloga povezanih sa ruskom Agencijom za istraživanje interneta, sa sjedištem u ovoj zgradi u Sankt Peterburgu, iz koje navodno stotine ljudi širi propagandu. Međutim, u to nisu uključeni samo ljudi. Istraživači na Gradskom univerzitetu u Londonu otkrili su mrežu od 13.500 botova, operativnih u vrijeme glasanja o Bregzitu.
“Oni su retvitovali ili duplirali sadržaj stvarnih, veoma polarizovanih korisnika, koji su tvitovali ostrašćene poruke. To nisu obični ljudi koji su govorili o Bregzitu”, kaže Marko Bastos sa Gradskog univerziteta u Londonu.
Univerzitet nije istraživao porijeklo spornih botova. Međutim, poslanici evropskih parlamenata i američkog Kongresa navode da Kremlj, po svemu sudeći, koristi društvene medije da bi posijao podjele. Tviter i Fejsbuk saopštili su da sarađuju u istrazi, ali su pod pritiskom da urade još više.