Princ Filip, suprug britanske kraljice Elizabete, preminuo je u 100. godini, saopštila je Bakingemska palata.
Vojvoda od Edinburga, kako mu je glasila zvanična titula, bio je u braku sa kraljicom svih 69 godina koliko je na tronu, najduže u istoriji Britanije.
"Sa najdubljim žaljenjem, njeno veličanstvo kraljica obaveštava javnost o smrti voljenog supruga, njegovog veličanstva princa Filipa, vojvode od Edinburga", piše u saopštenju palate.
Navodi se da je princ Filip preminuo jutros u dvorcu Vindzor. Ranije ove godine proveo je mesec dana u bolnici, a otpušten je 16. marta kada se vratio u rezidenciju.
Zastave na Bakingemskoj palati i vladinim zgradama širom Britanije spuštene su na pola koplja a građani su počeli da polažu cveće ispred Vindzorskog zamka i Bakingemske palate.
Kako je saopšteno, neće biti državne sahrane niti će kovčeg sa telom princa Filipa biti izložen za javnost, u skladu sa restrikcijama zbog Kovida-19 ali i prinčevom poznatom sklonošću ka privatnosti. U skladu sa njegovim željama, njegov kovčeg će biti izložen u Vindzorskom zamku a princ će biti sahranjen u kapeli Sv. Džordža.
Od javnosti je, "sa žaljenjem zatraženo da ne pokušava da učestvuje u događajima u okviru sahrane princa."
Grčki princ oženio se kraljicom Elizabetom 1947. godine. Igrao je ključnu ulogu u modernizaciji monarhije posle Drugog svetskog rata, a u Bakingemskoj palati je važio za čoveka od poverenja na kojeg su mnogi mogli da se oslone.
"On je, jednostavno rečeno, svih ovih godina bio moja snaga i moj oslonac", rekla je kraljica 1997, povodom proslave 50 godina braka.
Princ Filip je bio poznat i po gafovima, i povremeno rasističkim i seksističkim komentarima, ali i tome što je, kao član kraljevske porodice, spremno učestvovao u više od 20.000 skupova i sastanaka da bi unapredio britanske interese u zemlji i inostranstvu. Bio je na čelu stotina humanitarnih organizacija, pokrenuo programe koji su britanskoj deci školskog uzrasta omogućili učešće u različitim avanturama na otvorenom prostoru i bio veoma angažovan u uzgoju svoje četvoro dece sa kraljicom Elizabetom, od kojih je najstariji prestolonaslednik, princ Čarls.
Princ Filip preminuo je dva meseca pre svog stotog rođendana.
Popularna Netfliksova serija "Kruna", koja je princu Filipu dala jednu od centralnih uloga u priči o kraljevskoj porodici, približila je princa mlađoj generaciji gledalaca, koja ga je znala samo kao starijeg čoveka.
Njegova pozicija je bila komplikovana, budući da nema zvanične uloge za supruga kraljice - a život su mu obeležile velike suprotnosti njegovih javnih i privatnih dužnosti. U javnosti je uvek hodao tri koraka iza svoje supruge, u znak poštovanja prema položaju britanskog monarha, ali je privatno bio glava porodice. Pa ipak, njegov sin, princ Čarls, imao je veće prihode, kao i pristup poverljivim vladinim dokumentima koje Filip nije imao dozvolu da vidi.
Često je sa humorom pristupao svojoj ulozi u kraljevskoj porodici. "Ustavno, ja ne postojim", izjavio je jednom prilikom Filip.