Pojedini američki eksperti smatraju da postoji ozbiljan rizik od obnavljanja nasilja i političke nestabilnosti u delovima Zapadnog Balkana. Balkanolog i bivši visoki američki diplomata Džejms Huper, smatra da bi Srbija mogla da odigra presudnu ulogu u smirivanju opasnih previranja u regionu. Međutim Huper ističe da postoje i prepreke - nastojanje Srbije da balansira između Zapada i Rusije.
Srbija bi u stvari trebalo da se odlučnije okrene evroatlantskoj integriciji, smatra Huper, dodajući da uspostavljanje konstruktivnijih i integrisanijih odnosa sa Sjedinjenim Državama i zapadnim institucijama ne znači okretanje leđa istoku, odnosno Rusiji.
“Ne radi se o zagovaranju neprijateljstva prema Rusiji, još manje o zagovaranju smišljene antiruske politike. Biće situacija u kojima će srpski interesi biti bliži Moskvi nego Briselu ili Vašingtonu.”
Međutim, Huper poziva Beograd da “podigne nivo svoje državničke politike.”
"Ukoliko bi Srbija bila spremna da uspostavlja intenzivnije veza sa SAD i zapadnim institucijama, američka strana bi spremno uzvratila. Krajnje je vreme da Srbija okrene novi list i zaboravi ne politiku iz sada već davnog doba 80-tih i 90-tih godina.”
Nedavna poseta zamenika pomoćnika američkog državnog sekretara Hojta Jia Beogradu, nepotrebno je podigla prašinu u srpskoj javnosti, tvrdi Huper. Isključivi cilj bio je uspostavljanje redovnih intenzivnih veza između Vašingtona i Beograda.
“Razvijanje pozitivnih veza sa Sjedinjenim Državama i Evropskom unijom, obezbeđuje stvarne promene - reformu, politički i ekonomski napredak Srbije. Naravno, Srbija je suverena zemlja, koja može da održava dobre odnose sa zemljama po svom izboru, pa i Rusijom. Međutim, treba podsetiti da odnosi sa Rusijom umesto reformi i opšteg napretka, češće donose korupciju, nepotizam, i oligarhiju. Zašto bi Srbija morala da liči na Rusiju? ”
Zbog nasleđa Slobodana Miloševića, Zapad često Srbiju vidi kao faktor nestabilnost u regionu, dodaje Huper. Ali…
“Srbija sada ima šansu da dokaže da ume da doprinosi stabilnosti u svom regionu. Beograd bi mogao da pomogne u izradi i usvajanju neophodnih sporazuma o konačnom statusu i Bosne i Hercegovine i Kosova.”
Prema Huperu, Vašington bi ne samo pozdravio konstruktivnu pomoć Beograda, već bi Srbija u očima Sjedinjenih Američkih Država dobila značaj zemlje “dragocene za saradnju u održavanju ne samo mira nego i napretka na jugoistoku Evrope,” zaključuje Huper.