Stopa inflacije u SAD usporava, ali cijene goriva i hrane ponovo rastu

Tempo rasta potrošačkih cena ponovo je usporio u januaru, u poređenju sa godinom ranije, što je najnoviji znak da pada visoka stopa inflacije koja je opterećivala Amerikance gotovo dvije godine.

Istovremeno, vladin izvještaj je pokazao da su inflatorni pritisci i dalje prisutni u američkoj ekonomiji, i da će vjerovatno nastaviti da podstiču rast cijena i ove godine.

Potrošačke cijene porasle su za 6,4 odsto u januaru u odnosu na prošlu godinu, što je pad u odnosu na 6,5 procenata u decembru. Riječ je o sedmom usporavanju zaredom na godišnjem nivou, i značajnom padu u odnosu na stopu od 9,1 odsto koja je zabilježena u junu. Međutim, inflacija je i dalje znatno iznad zacrtanog nivoa Federalnih rezervi od 2 odsto po godišnjoj stopi.

Na mjesečnoj osnovi, cijene su porasle za 0,5 odsto od decembra do januaru, što je mnogo više od rasta od 0,1 procenat od novembra do decembra. Skuplji benzin, hrana i odjeća doprinijeli su rastu inflacije u januaru.

Američka centralna banka je tokom protekle godine podigla osnovnu kamatnu stopu na najviši nivo poslednjih 15 godina da bi suzbila rast inflacije. Cilj je da se uspori pozajmljivanje, potrošnja i zapošljavanje i ublaže pritisci na kompanije da podignu zarade da bi pronašli ili zadržali radnike. Zbog većih troškova radne snage, preduzeća obično podižu cijene što na kraju podstiče rast inflacije.

Za sada, usporavanje stope inflacije uglavnom je odraz normalnijeg funkcionisanja lanca nabavke i ranijeg pada cijena goriva. Međutim, odluka centralne banka da podigne kamatne stope - osam puta od marta prošle godine - nije mnogo uticala na tržište rada koje je i dalje veoma snažno.

Stopa nezaposlenosti pala je na 3,4 odsto - što je najniži nivo za 53 godina - a broj otvorenih radnih mjesta je i dalje velik. Snažno tržište rada postaklo je i veću potrošnju, koja je osnova američke ekonomije. Međutim, istovremeno može da oteža uspostavljanje kontrole nad inflacijom.

Cijene goriva porasle su za 2,4 odsto u januaru, prema podacima vlade, a galon (3,8 litara) se u prosjeku prodavao za 3 dolara 50 centi širom zemlje. Međutim, to je i dalje niže od prosječne cijene od 5 dolara u junu. Cijene na pumpama su u međuvremenu, pale na 3 dolara 41 cent.

Prema vladinom izvještaju, cijene hrane porasle su za 0,5 odsto od decembra do januara, uprkos nadi da će rast biti manji. Skuplji je hleb, dok je cijena jaja skočila za 8,5 odsto samo u januaru, odnosno čak 70 odsto protekle godine. Rastu cijena doprinijela je epidemija ptičjeg gripa i skuplja hrana za živinu.

Novi šverc na američko-meksičkoj granici, roba - sveža jaja

Ako se isključe nestabilne cijene hrane i energenata, takozvane "osnovne" cijene porasle su za 0,4 odsto prošlog mjeseca, u odnosu na 0,3 procenta u decembru. Na godišnjem nivou su porasle za 5,6 odsto, neznatno manje u odnosu na 5,7 procenata u decembru.

Uzrok rasta osnovnih cijena su veće kirije i drugi stambeni troškovi. U januaru su skočile i cijene odjeće za 0,8 odsto, u odnosu na rast od 0,2 procenta u decembru. Pale su cijene zdravstvenih usluga i polovnih automobila.