Organizacija za zaštitu ljudskih prava “Amnesti interenešnel” saopštila je da politički lideri širom svijeta, uključujući i američkog predsjednika Donalda Trampa, stvaraju podeljeniji i opasniji svijet svojom, kako se navodi, “otrovnom retorikom”. U godišnjem izvještaju o stanju ljudskih prava, Amnesti optužuje političare u Sjedinjenim Državama, Evropi i drugim zemljama da kreiranjem atmosfere “mi protiv njih” slabe odbranu ljudskih prava.
Godišnji izvještaj Amnestija, u kojem su dokumentovani uslovi u 159 zemalja, usredsređen je na probleme kao što su građanski rat u Siriji , izbjeglička kriza, kao i ograničavanje prava u brojnim državama - od Turske preko Kube do Filipina.
U izvještaju pod nazivom “Stanje ljudskih prava u svijetu”, navodi se da su političari u različitim zemljama na opravdana strahovanja građana u pogledu ekonomije i bezbjednosti odgovorili otrovnom politikom koja izaziva podjele.
Adotej Akvej iz američkog ogranka Amnesti interenešenela kaže da manje države često prate retoriku i politiku lidera u velikim zemljama kao što su Sjedinjene Države.
“Ne samo da je retorika opasna, već su i praksa i primjena određenih mjera postali model, koji prate ostale vlade”, kaže Akvej.
On ističe da se izbjeglice suočavaju sa oštrim reakcijama u Evropi i Sjedinjenim Državama, podstaknutim nerazumnim strahovanjem od terorizma. Takođe ocjenjuje da ograničenja i zabrane koje pojedinačne zemlje uvode u pogledu imigracije podrivaju međunarodni sistem za pomoć izbjeglicama, uspostavljen međunarodnim ugovorima i konvencijama.
“Postoji opasnost od njihovog potpunog podrivanja. Kada se to dogodi, iznenada će nestati i osnova za to koji je minimum kako bi ljude trebalo tretirati”, upozorava Akvej.
Amnesti internešenel takođe izražava zabrinutost da zemlje koje su u prošlosti promovisale poštovanje ljudskih prava možda ignorišu zločine i odustaju od svojih obaveza, dok same postaju još restriktivnije.
Balkan: Problemi sa migrantima, slobodom medija, diskriminacijom ...
U dijelu izvještaja koji se odnosi na Srbiju navodi se da je procesuiranje ratnih zločina tokom oružanih sukoba 1990. i dalje u zastoju, a da izbeglice i migranti blokirani na putu za EU nisu imali pristup odgovarajućoj zaštiti i osnovnim uslugama. Navodi se da Srbija nije pružila pristup fer i individualizovanom procesu dobijanja azila za veliki broj registrovanih tražilaca azila, uključujući i procedure određivanja statusa izbeglice. Uloženo je više od 12.000 zahteva za azil između januara i kraja godine u Srbiji, a doneto je samo oko 74 odluke do kraja oktobra. Od tog broja 40 aplikacija je odbijeno.
Takođe se ističe provladini mediji u Srbiji nastavljaju da napadaju nezavisne novinare i aktiviste za ljudska prava, kao i kancelariju ombudsmana. Podsjeća se i da je više od 200 porodica izbačeno iz stanova u centru Beograda od početka radova 2015. za pripremu terena za izgradnju "Beograda na vodi" a da je u aprilu 30 maskiranih ljudi noću izbacivalo ljude i nasilno uništilo zgrade.
Kada je riječ o Kosovu, u izvještaju se ocenjuje da je napredak dijaloga sa Beogradom pod pokroviteljstvom EU ostao ograničen.
Napominje se i da je savetodavno telo za ljudska prava Unmika izdalo u junu vrlo kritičan izveštaj, osuđujući UN misiju da nije uspela da osigura da se odgovara za kršenja ljudskih prava pod mandatom tog tela.
Navodi se da su zajednice Roma, Aškalija i Egipćana i dalje bile podvrgnute institucionalnoj diskriminaciji, posebno kada je reč o pristupu stanovanju i zapošljavanju.
Ističe se i da je kosovsko sudstvo sporo i pod političkim uticajem, a da je kancelarija specijalnog tužioca na Kosovu i dalje bez dovoljno osoblja i da ima teškoća da regrutuje odgovarajuće obučene i iskusne tužioce koji bi istraživali zločine po međunarodnom zakonu.
Navodi se da je otvoren specijalni sud za procesuiranje bivših članova Oslobodilačke vojske Kosova, sa izmeštenim sedištem u Hagu, ali da još nisu izdate prve optužnice.
U Crnoj Gori su, kako ocjenjuje Amnesti Interenešenal, parlamentarni izbori u oktobru zacementirali vlast vladajuće koalicije predvođene Milom Đukanovićem, dok su nezavisni promatrači saopštili da je bilo nepravilnosti na desetinama izbornih mjesta.
Navodi se da ima diskriminacije prema LGBT zajednici, te se naglašava da je Parada ponosa bila zabranjena čak tri puta u Nikšiću.
Amnesti ističe da se nastavljaju napadi na novinare i povremeno vandalizuju redakcije medijskih kuća, a podsjeća se i na slučaj istraživačkog novinara Jova Martinovića koji je zatvoren u oktobru 2015. pod optužbom da je uključen u kriminalnu mrežu koju je istraživao. Grupe za zaštitu ljudskih prava smatraju da su optužbe motivisane njegovim novinarskim radom.
U izvještaju se dodaje da oko 1.600 izbjeglica, većina njih Romi iz Srbije i sa Kosova, i dalje nemaju riješen pravni status.