Pred samit EU, ko je gde na evropskom putu?

Zastave EU ispred zgrade Evropske komisije u Briselu (Foto: REUTERS/Yves Herman/File Photo)

Lideri Evropske unije razmatraće kako da se reformiše blok 27 država kako bi primio nove članove na samitu u Granadi 5. i 6. oktobra, i da započnu dugi proces pripreme EU za proširenje do privremenog roka 2030. godnine Ispod je lista zemalja koje žele da uđu u EU.

Zemlje kandidati

Turska je kandidat od 1999. Dok je i dalje zvanično kandidat, pregovori sa EU su već dugo zamrznuti, uglavnom zbog ljudskih prava i problema sa vladavinom. Ulazak u EU za državu od 85 miliona ljudi trenutno nije deo političke debate.

Severna Makedonija je kandidat od 2005. Na putu je ka EU i od 2004. godine ima Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju, koji je posebno sačinjen plan za međusobne odnose. Dobila je zeleno svetlo za početak pregovora 2020, nakon što je promenila ime iz Makedonija u Severna Makedonija kako bi izašla u susret Grčkoj. Pregovori tek treba da počnu, jer se tome protivi susedna Bugarska.

Crna Gora je kandidat od 2010. Ova zemlja na Balkanu se prijavila za članstvo u EU 2008. godine. Pregovori su počeli 2012. godine i od tada je otvoreno 33 poglavlja, što su područja u kojima kandidat treba da se približi evropskim zakonima, a tri poglavlja su privremeno zatvorena.

Your browser doesn’t support HTML5

Milatović šalje strankama platformu za Crnu Goru u EU

Srbija je kandidat od 2012. Kao potencijalni kandidat viđena je još 2003. godine i ima SSP sa EU od 2013. Godinu dana kasnije počeli su pregovori o pristupanju i za sada je otvoreno 22 od 35 poglavlja, i dva su zatvorena.

Albanija je kandidat od 2014. godine. Kao potencijalni kandidat viđena je 2003, a prijavila se 2009 da postane članica EU. Brisel je dao Albaniji status kandidata 2014. Pregovori o pristupanju su zvanično krenuli 2022, nakon što je Albanija prihvatila da menja pravosuđe, obaveštajne službe i javnu administraciju i bori se protiv korupcije i organizovanog kriminala. Pregovori još nisu počeli, jer je EU otvorila pristupne pregovore ove zemlje zajedno sa Severnom Makedonijom, što u praksi znači da obe blokira Bugarska.

Moldavija je kandidat od 2022. EU ima sporazum o pridruživanju sa Moldavijom, uključujući i deo o slobodnoj trgovinskoj zoni od 2016. Kako bi započela pregovore u pristupanju, Evropska komisija tražila je od Moldavije da reformiše pravosuđe, smanji korupciju i organizovani kriminal, oslobodi se oligarha, da reformiše javnu administraciju i finansije kao i da uključi građansko društvo i pojača zaštitu ljudskih prava.

Ukrajina je kandidat od 2022. Kijev se prijavio sa članstvo u EU nekoliko dana nakon što je počela invazija Rusije na tu zemlju u februaru 2022, i dobila je status kandidata u junu iste godine. Odnosi između EU i Ukrajine traju skoro 30 godina, EU je potpisala Sporazum o partnerstvu i saradnji sa Ukrajinom 1994. godine i on je počeo da važi 1998. Posle "Narandžaste revolucije" 2004. godine Ukrajna je postala prioritetni partner za EU, nakon što se ova zemlja suprotstavila izbornoj krađi i koruciji, čime je signalizirala da je na putu ka EU integracijama. Proruski predsednik Viktor Janukovič je 2014. godine odbio da popiše Sporazum o saradnji i trgovini sa EU, čime je počela Majdanska revolucija, nakon koje je Rusija anektirala Krim. Sporazum o saradnji i trgovini stupio je na snagu 2017. godine.

Ne propustite: EK: Ukrajina i Moldavija da postanu kandidat za članstvo u EU, Gruzija kad ispuni uslove

Bosna i Hercegovina je kandidat od 2022. Zemlja je viđena kao potencijalni kandidat 2003. godine i ima SSP sa EU od 2015. Prijavila se za članstvo u EU 2016. Kako bi započetla proces pregovora, Bosna treba da primeni 14 prioriteta koje joj je postavila Komsija 2019. godine koji se uglavnom tiču demokratije i funkcionalnosti države, vladavine prava, osnovih prava i reforme javne administracije.

Zemlje koje čekaju status kandidata

Gruzija se prijavila za članstvo 2022. EU je rekla da će odobriti status Gruzije čim Tbilisi otkloni neke prepreke, pre svega vezane za vladavinu prava, nezavisnost sudova i medijske slobode. Od 2016. godine, EU i Gruzija imaju sporazum o saradnji koji pokriva i trgovinu.

Kosovo se prijavilo za članstvo 2022. Brisel ima u vidu evropsku perspektivu za Kosovo još od 2005, čak i pre nego što je Kosovo donelo Deklaraciju o nezavisnosti od Srbije 2008. Ipak, Kosovo kao nezavisnu državu ne priznaju sve članice EU. Od 2016. godine postoji SSP sa Kosovom koji je osnova za pristupanje.