Kredibilna perspektiva proširenja za zapadni Balkan, naziv je dokumenta koji će početkom februara objaviti Evropske komisija, a koji predvidja konkretne korake koje države regiona treba da preduzmu kako bi se što skorije pridružile EU. Kada je o Srbiji i Crnoj Gori riječ, predvidja se da bi obje zemlje, uz nastavak reformi ali i evropsku podršku, mogle do 2025. godine postati punopravne članice Unije.
Uz već poznato "kako", dokument na tragu najave predsjednika EK, daje i odgovor na "kada"- pregovori Srbije i Crne Gore sa EK bi se trebali okončati do 2023. kako bi se dalo prostora nacionalnim parlamentima evropskih članica da ratifikuju sporazum o pridruživanju. Do tada, mnogo posla na jednoj ali i na drugoj strani.
Vrijeme pred nama dokument naziva istorijskom šansom za region: uz jaku političku volju, stvarne reforme, trajna rješenja nesuglasica sa susjedima, Srbija i Crna Gora bi trebale do 2025. da budu spremne za evropsko članstvo, dok bi i ostatak regiona do tada trebao ozbiljno da napreduje na putu pridruživanja.
Do tada, cijeli region mora više da učini na vladavini zakona, ljudskim pravima, dobrosusjedskim odnosima, pomirenju, ekonomiji i tek tada bi plan proširenja, kakav se po prvi put sačinio u Briselu, bio realna šansa.
U Komisiji tako predvidjaju da bi najdalje do kraja 2019. Srbija i Crna Gora morale načiniti konkretan napredak u vladavini zakona, a Beograd posebno dati evropskoj strani dovoljno argumenata da zaključi poglavlje 35, gdje je normalizacija odnosa sa Kosovom presudna stavka.
Do 2021. EK bi pripremila pregled do sada učinjenog u državama regiona na ključnim poljima: slobodi kretanja, poljoprivredi, koehizionoj politici, budžetu. To bi omogućilo državma članicama da definišu poziciju u pregovorima po tim pitanjima i dogovore mjere potrebnih promjena.
Do kraja 2023. bi, predvidja dokument, uz zatvaranje svih poglavlja, države EU bile u poziciji da daju zeleno svjetlo za zaključenje završnih pregovora sa Srbijom i Crnom Gorom na medjuvadinoj konferenciji koja bi se održala krajem te godine.
Godinu iza, Sporazum o pridruženju bi bio potpisan, uz preporuku Komisije i odobrenje EP, što bi Evropskom savjetu omogućilo da donese odluku o prijemu novih članica.
Tokom 2025. bi Sporazum o pridruženju bio ponuđen državama članicama na ratifikaciju, da bi do kraja te godine Srbija i Crna Gora i formalno postale evropske članice.
Time bi se ispunilo i obećanje koje je izrekao predsjednik Evropske komisije Žan Klod Junker, dajući vremenski okvir i tako praveći presedan u evropskoj politici proširenja.
""Srbiju i Crnu Goru nisam pominjao u svome govoru o stanju EU, ali one jesu pomenute u Programu rada Evropske komisije. Vjerujem da će te dvije zemlje postati članice EU prije 2025. godine".
U Briselu su svjesni da ovaj ambiciozan plan neće biti ostvarljiv bez evropske pomoći. Po svim ključnim pitanjima i poglavljima, snažnije ekonomske pomoći, kao i intenzivnog uključivanja država regiona u proces odlučivanja na vropskom nivou.
Tako predstavnici sa Zapadnog Balkana mogu očekivati pozive na sve neformalne i odredjene formalne satanke Evropskog savjeta, Komisija će ih zvati da učestvuju u radu tehničkih komiteta i radnih grupa, a samit o Zapadnom Balkanu, planiran za maj ove godine, trebao bi biti početak intenzivnijih sastanaka najvišeg nivoa evropskih i lidera regiona.
Prilika, kažu u Briselu, istorijska, je pred regionom, prilika za napredak i evropske integracije kakva se ne smije propustiti.