Većina članova američkog Senata podržala je juče rezoluciju o uskraćivanju američke vojne pomoći saudijskoj kampanji u Jemenu. Poceduralnim glasanjem otvoren je put za dalje izjašnjavanje o predloženoj mjeri do njenog konačnog usvajanja, ali i poslata snažna politička poruka Rijadu i Trampovoj administraciji, čiji visoki zvaničnici su se na jučerašnjem sastanku sa senatorima založili za održavanje istorijskih veza sa Saudijskom Arabijom.
Gotovo dva mjeseca posle ubistva novinara Džamala Kašogija u saudijskom konzulatu u Turskoj, američki Kongres snažno je osudio Saudijsku Arabiju.
“Naš odgovor na to ubistvo i na okrutno gušenje otpora od strane saudijskog režima poslužiće kao lekcija drugim zemljama koje bi uradile isto”, poručila je demokratska senatorka Ejmi Klobučar.
Glasovima većine senatora, 63 prema 37, otvoren je put za dalje izjašnjavanje o rezoluciji o uskraćivanju američke pomoći saudijskoj kampanji u Jemenu.
“Nema vremena za gubljenje, s obzirom na to da je 14 miliona stanovnika Jemena na ivici gladi, dok se situacija svakodnevno pogoršava”, naglasio je republikanski senator Tod Jang.
Uoči glasanja, najviši zvaničnici tima Predsjednika Donalda Trampa za nacionalnu bezbjednost su na sastanku sa senatorima tvrdili da bi ukidanje američke pomoći Saudijskoj Arabiji moglo da umanji nade za održavanje mirovnih pregovora o Jemenu.
“Mjesecima težimo tom cilju i smatramo da smo blizu da ga ostvarimo. Stav administracije, sekretara Matisa i moj, je da bi rezolucija u ovom trenutku to podrila i ohrabrila Hutije i Irance”, rekao je američki državni sekretar Majk Pompeo.
Američki državni sekretar obraća se novinarima na Kapitol hilu posle brifinga sa senatorima, 28. novembar 2018.
Argument državnog sekretara nije bio ubjedljiv za većinu senatora.
“Vodimo nečiji drugi rat, bez odluke o objavi rata u Kongresu i njegovog zvaničnog odobrenja upotrebe vojne sile”, rekao je republikanski senator Majk Li.
Senatori su bili nezadovoljni i zbog odsustva direktorke CIA-e Đine Haspel na brifingu koji je bio zatvoren za javnost. CIA je, prema navodima medija, zaključila da je saudijski prestolonaslednik Mohamed bin Salman naredio ubistvo Kašogija, koji je imao boravišnu dozvolu u Sjedinjenim Državama.
“Nečuveno je da Senatu može da bude onemogućeno da razgovara sa direktorkom CIA-e. To mi mnogo govori o onome šta se zaista događa”, ocenio je demokratski senator Bob Menendez.
Bijela kuća tvrdi da nema čvrstih zaključaka o tome ko je nalogodavac ubistva saudijskog novinara.
“Nemamo dokaze o tome da je prestolonaslednik bio umešan. Ni obaveštajna zajednica, niti bilo ko drugi. Nema dokaza”, istakao je sekretar za odbranu Džim Matis.
“Vrijeme je da pošaljemo jasnu i snažnu poruku bliskom savezniku Saudijskoj Arabiji da će snositi posljedice zbog akcija kojima se krše naši ključni principi, kao što je učešće u ubistvu novinara sa američkom boravišnom dozvolom”, rekao je demokratski senator Kris Kuns.
Poster sa likom ubijenog saudijskog novinara Džamala Kašogija
Analitičari ocenjuju da podrška jednoj rezoluciji, u jednom domu Kongresa, ne znači i prekid američko-saudijskih odnosa.
“Pomažemo im u zaštiti bezbjednosti, a oni pomažu u zadovoljavanju svjetskih potreba u snabdijevanju naftom. Taj osnovni odnos, osnovni savez neće biti pogođen rezolucijom”, smatra Majkl O'Henlon iz Instituta Brukings.
Međutim, stav prema Saudijskoj Arabiji se promijenio na Kapitol hilu. Gotovo 20 senatora, koji su bili protiv slične rezolucije o Jemenu dugo prije Kašogijevog ubistva, sada su je podržali.