Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, koji je u petak preminuo od posljedica upale pluća izazvane koronavirusom, sahranjen je u nedjelju u Sabornom hramu Hristovog Vaskrsenja u Podgorici, gdje mu je posljednju počast odalo više hiljada pravoslavnih vjernika.
Srpski patrijarh Irinej jutros je održao liturgiju i opijelo nad otvorenim kovčegom sa tijelom Amfilohija u hramu, a hiljade gradjana, od kojih većina bez zaštitnih maski, u mimohodu su pristupali odru, ljubeći ruku preminulog mitropolita.
Opraštajući se od mitropolita crnogorsko-primorskog, mandatar za sastav Vlade Crne Gore, Zdravko Krivokapić rekao je da je “današnji dan je litija svih dosadašnjih litija, koje su se slile sa svih krajeva, i predvodi je niko drugi nego nas mili mitropolit”.
Krivokapić je rekao da je Amfilohijeva smrt “izuzetan gubitak za naš narod, ali i za svo vaseljeno pravoslavlje”, navodeći da su “građani Crne Gore ostali bez velikana koji stoji rame uz rame sa Svetim Petrom Cetinjskim i genijalnim Njegošem”.
“Iako si vaskrsnuo Crnu Goru, doživio si da trpiš nevolje i muke radi Gospoda, i to od svoga naroda. Svaki susret sa tobom bio je radost i učenje. Moja najveća radost je naš susret 30. avgusta uoči ponoći. Taj tvoj zagrljaj ću nositi do svoje potonje ure. Riječi koje si rekao neka odzvanjaju u svim našim srcima, a rekao si: Blago meni”, rekao je Krivokapić, govoreći o susretu sa Amfilohijem nakon pobjede na izborima.
Patrijarh Irinej rekao je da se Amfilohije, po ustoličenju, susreo sa “neslućenim problemima i teškim stanjem, narodom otuđenim od vjere, prazne i zapuštene hramove, bez monaštva, pretvorene u torove za stoku”, dok je “bezbožnička ideologija likovala u svojoj svemoći”, ali da je velikim trudom i naporom “krčio korov na njivi gospodnjoj” i obnovio mnoge crkve i manastire.
“Za relativno kratko vreme duhovno je vaskrsavala Crna Gora i postajala primer i ugled srpskoj crkvi i spskom narodu. Duhovno obnovljena Crna Gora sa mitropolitom Amfilohijem na čelu imala je snagu da se odupre i da u odbranu svojih svetinja i podigne duh i ugled svoga imena, koga je prethodna vlast svela na nacionalnu manjinu”, rekao je Irinej, navodeći da će Amfilohijevo ime “biti upisano zlatnim slovima u srpskoj istoriji kao ugledne ličnosti”.
On je rekao da Amfilohijeva smrt “ostavlja veliku prazninu u životu naše crkve, a posebno u rješenju problema vezenih za crkvu ovde u Crnoj Gori”.
“Otišao je u trenutku kad je njegovo prisustvo najpotrebnije crkvi i narodu. Nadamo se da će molitvama pred licem Bozjim izmoliti da se prilike u Crnoj Gori riješe na najbolji i najkorisniji način za crkvu, kako za srpski, tako i za druge narode u Crnoj Gori”, rekao je Irinej i naglasio da je Amfilohije “svojoj pastvi ostavio u amanet ljubav prema Kosovu i Metohiji i tamošnjem stradalom srpskom narodu”, kao i obnovu Njegoševe kapele na Lovćenu.
Amfilohije, čije je svjetovno ime Risto Radović, ustoličen je za mitropolita crnogorsko-primorskog 1990. godine, a njegov uticaj kod pravoslavnih vjernika odigrao je presudnu ulogu u pobjedi opozicije nad Demokratskom partijom socijalista predsjednika Mila Đukanovića na izborima nakon 30 godina.
Prethodno je 82-godišnji Amfilohije predvodio višemjesečne masovne litije protiv Zakona o slobodi vjeroispovijesti, koji SPC smatra pokušajem otimanja njene imovine u Crnoj Gori.
U vrijeme građanskog rata u bivšoj Jugoslaviji, Amfilohije je podržavao srpske ratne pohode u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i na Kosovu, nerijetko koristeći oštru retoriku protiv Zapada i balkanskih susjeda Srbije - uključujući i Crnu Goru, čije je donedavne vlasti često kritikovao zbog članstva u NATO i priznanja Kosova.
Iako je tokom 1990-tih promovisao ideju o Velikoj Srbiji protiveći se crnogorskoj nezavisnosti, prilikom rascjepa u DPS-u 1997. Amfilohije je podržao Mila Đukanovića, koji će kasnije Crnu Goru povesti prema nezavisnosti izglasanoj 2006, kao i članstvu u NATO 2017.
U oproštajnoj poruci povodom smrti Amfilohija, Đukanović, koji nije prisustvovao sahrani, rekao je da će iz dugog perioda saradnje sa preminulim mitropolitom pamtiti “njegov doprinos stvaranju pozitivne atmosfere uoči referenduma na kojem je naša zemlja obnovila nezavosnost mirnim i demokratskim putem”.
“Ukupnu djelatnost mitropolita Amfilohija u Crnoj Gori cijeniće istorija”, poručio je Đukanović.
Mitropolit Srpske pravoslavne Crkve u Crnoj Gori, Amfilohije, sahranjen je, po sopstvenoj želji, u kripti Sabornog hrama Hristovog vaskrsenja u Podgorici, a sahrani su, pored brojnih vjernika, prisustvovali i predsjednici Srbije Aleksandar Vučić i Republike Srpske Milorad Dodik.
