Balkan

Nove američke sankcije za pojedince i entitete na Balkanu, sankcionisani Popović, Vacić, Davidović, Mićunović...

ARHIVA - Američki Stejt department (Foto: AP/J. Scott Applewhite)

Vašington — 

Američki Stejt department uveo je u četvrtak sankcije protiv dva pojedinca i 12 entiteta sa Zapadnog Balkana koji su, kako se navodi u saopštenju, povezani sa ruskim malignim uticajem i korupcijom koja to omogućava.

Stejt Department je sankcionisao Nenada Popovića, bivšeg ministra bez portfelja u Vladi Srbije, i kompanije koje se povezuju sa njim.

"Popović održava bliske veze sa Kremljom i koristi svoju mrežu za korumpirane šeme da bi se lično obogatio", naveo je u saopštenju portparol Stejt departmenta Metju Miler.

Popović je nekadašnji potpredsjednik Narodne skupštine Republike Srbije i predsjednik poslaničke grupe prijateljstva sa Ruskom Federacijom. Bivši je potpredsjednik Demokratske stranke Srbije.

Ne propustite: SAD sankcionisale ćerku i sina Milorada Dodika

"Nenad Popović je bio ministar Srbije od 2017. do 2022. godine, a osnovao je nacionalističku Srpsku narodnu partiju 2014. Popović je vlasnik brojnih kompanija i holdinga u Srbiji i Rusiji. Od 1990-ih, Popović je koristio svoje poslove u Rusiji da bi se obogatio i stekao bliske veze sa visokim liderima Kremlja. Popović nastavlja da koristi svoje veze u Kremlju da obezbedi poslove za svoje holdinge, od kojih većina posluje u sektoru konsaltinga, nekretnina i elektronike ruske privrede, kako bi izgradio svoje lično bogatstvo kroz pronevere i poreske šeme. Stejt department označava Nenada Popovića kao nekoga ko radi za sektor elektronike Ruske Federacije. Popovićevi glavni holdinzi sa sedištem u Rusiji uključuju 'Asset Electro LLC' i 'Asset Automation LLC'. 'Mosen Esset Management LLC 'upravlja svakodnevnim operacijama Popovićevih holdinga u Rusiji", saopštile su američke vlasti.

Sankcije su uvedene i srpskom političaru Miši Vaciću, zbog "učešća u nelegitimnom referendumu o ankesiji, koji je organizovao Kremlj, na ukrajinskoj teritoriji pod ruskom okupacijom u septembru 2022. godine".

"Miša Vacić je predsednik Srpske desnice u Srbiji. Vacić je bio posmatrač na lažnim referendumima Rusije za aneksiju okupiranih regiona Ukrajine u septembru 2022. Tokom intervjua i medijskih događaja, Vacić je tvrdio da je međunarodni posmatrač, na poziv Vladimira Putina, i zagovarao rusku aneksiju ovih regiona. Stejt department Mišu Vačića označava odgovornim za ili saučesništvo, direktno ili indirektno angažovanje ili pokušaj da se angažuje u aktivnostima koje podrivaju mir, bezbednost, političku stabilnost i ili teritorijalni integritet Sjedinjenih Država, njihovih saveznika ili partnera, za ili u ime ili u korist, direktno ili indirektno, Vlade Ruske Federacije", ističe se u saopštenju Sekretarijata za finansije u kojem se naglašava da je "ruski uticaj na Zapadnom Balkanu duboko isprepleten sa korupcijom i ekstremističkom političkom retorikom, koje ugrožavaju vladavinu prava, stabilnost i suverenitet regiona".

Sekretarijat za finansije je istovremeno uveo sankcije protiv osam pojedinaca i šest entiteta u Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i Sjevernoj Makedoniji koji su, kako se ističe, direktno omogućavali ruski uticaj "ili njihove koruptivne aktivnosti imaju koristi od ruskog uticaja.

“Rusija nastavlja da koristi svoju uticaj na Zapadnom Balkanu da spriječi integraciju regiona u međunarodne institucije i organizacije, kao i da koristi ključne jurisdikcije da omogući svoje agresivne destabilizujuće aktivnosti. Današnji potezi potvrđuju šire napore američke vlade da promoviše mir, stabilnost i funkcionalnu demokratsku upravu u regionu Zapadnog Balkana", naveo je u saopštenju podsekretar za terorizam i finansijske obavještajne aktivnosti Brajan E. Nelson.

Kancelarija za kontrolu strane imovine, pri Sekretarijatu za finansije, sankcije je uvela Miodragu "Daki" Davidoviću, koji je - kako navodi - "decenijama prao novac za kriminalne sindikate, jačao svoj uticaj i gradio kriminalnu mrežu od krijumčarenja cigareta, nafte i oružja u Crnu Goru".

"Njegove koruptivne aktivnosti omogućile su ruske napore da ugrozi nezavisnost demokratskih institucija i pravosuđa u zemlju, uključujući napore da utiče na ishod izbota. Takođe je bio uključen u skandal koji je doveo do hapšenja generalnog sekretara Vlade Sjeverne Makedonije Dragija Raškovskog, jednog od glavnih saradnika bivšeg premijera Zorana Zaeva. Raškovski je navodno primio mito od Davidovića da bi se mu organizovao sastanak sa premijerom Zaevim kako bi se promovisali Davidovićevi poslovni interesi", navodi se u saopštenju Sekretarijata za finansije.

Dodaje se da je Davidović sankcionisan "zbog odgovornosti ili saučesništva, direktne ili indirektne umiješanosti u korupciju u vezi sa Zapadnim Balkanom, uključujući i korupciju u ime ili povezanu sa vladom na Balkanu, ili aktuelnim ili bivšim vladinim zvaničnikom na bilo kojem nivou vlade na Balkanu, kao što su pronevjera javne imovine, ili oduzimanje privatne imovine u ličnu korist ili političke svrhe, ili mito".

Sankcije su mu uvedene "i zbog odgovornosti ili saučesništva, ili direktne ili indirektne umiješanosti u poteze ili politike koji prijete miru, bezbjednosti, stabilnosti ili teritorijalnom integritetu bilo kojeg područja ili države na Zapadnom Balkanu".

Ne propustite: SAD uvele sankcije Svetozaru Maroviću, na listi još šest pojedinaca sa Balkana

Iz Crne Gore je sankcionisan i Branislav "Brano" Mićunović koji je, kako se navodi u saopštenju, decenijama bio jedna od vodećih ličnosti u organizovanom kriminalu u Crnoj Gori, još od perioda bivše Jugoslavije".

"Najpoznatiji je po nelegalnom krijumčarenju cigareta koje je korumpiralo i podrilo nezavisnost demokratskih institucija Crne Gore", ističe se u saopštenju.

Mićunović je poput Davidovića takođe sankcionisan "zbog odgovornosti ili saučesništva, direktne ili indirektne umiješanosti u korupciju u vezi sa Zapadnim Balkanom, uključujući i korupciju u ime ili povezanu sa vladom na Balkanu, ili aktuelnim ili bivšim vladinim zvaničnikom na bilo kojem nivou vlade na Balkanu, kao što su pronevjera javne imovine, ili oduzimanje privatne imovine u ličnu korist ili političke svrhe, ili mito"

Na spisku sankcionisanih još su Savo Cvjetinović, član izvršnog odbora SNSD-a, Petar Đokić, trenutni ministar industrije, energetike i rudarstva Republike Srpske, Duško Perović, dugogodišnji šef Predstavništva RS u Moskvi, te kompanija BN Inžinjering iz Bijeljine. Na listi su i Ratka Kunoska Kamčeva, Irina Samsonenko i Sergej Samsonenko iz Sjeverne Makedonije.

Kaznenim merama je predviđeno blokiranje imovine i interesa sankcionisanih pojedinaca i entiteta u Americi, ili u posjedu ili pod kontrolom američkih državljana. Amerikancima su takođe zabranjene sve transakcije koje obuhvataju imovinu ili interese sankcionisanih pojedinaca.

Zabrane uključuju davanje bilo kakvog doprinosa ili pružanje sredstava, dobara ili usluga od strane, ili u korist bilo koje blokirane osobe, ili primanje bilo kakvog doprinosa ili pružanje sredstava, dobara ili usluga od bilo koje takve osobe. Pored toga, finansijske institucije i druga lica koja obavljaju određene transakcije ili aktivnosti sa sankcionisanim licima mogu da budu izložema sankcijama ili budu predmet izvršne radnje, zaključuje se u saopštenju Sekretarijata za finansije.

Ko su Davidović i Mićunović?

Crnogorski biznismen Miodrag Davidović, vlasnik firme “Neksan” i jedan od najvećih donatora Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, bio je šef nikšićke policije u ranim 1990-tim, kao i saradnik haškog osuđenika Radovana Karadžića u vrijeme rata u Bosni i Hercegovini.
Portal Libertas Press ranije je objavio da je Davidović “već decenijama u dokumentima službi bezbjednosti i drugih istražnih državnih institucija registrovan kao kriminalac, te da je umalo postao vlasnik nikšićke Željezare, za koju je nudio 15 miliona eura".
Portal Libertas, koji je objavio i niz transkripata sa Skaj aplikacije koji su otkrili duboke veze djelova države i kriminalnih grupa, tada je objavio da se, uvidom u dokumentaciju službi bezbjednosti, uvjerio da se Davidović bavi švercom cigareta, sarađujujući sa organizovanom kriminalnom grupom koju predvode braća Leon i Viktor Drešaj.
Prema navodima tog portala, Davidović pripada kriminalnoj grupi koja se bavi krijumčarenjem cigareta za Bosnu i Hercegovinu, Albaniju i zemlje Evropske Unije, koja “vrlo vjerovatno ima fabrike za ilegalnu proizvodnju cigareta u Bosni i Hercegovini i Albaniji”.
U odluci OFAC-a se napominje da je od 1991. do 1992. Davidović bio ministar trgovine u vladi samoproglašene Srpske autonomne oblasti (SAO) BiH, a njegovo ime dovodilo se u vezu sa švercom cigareta i goriva za vrijeme rata u BIH, ali ti navodi nikada nisu dokazani.
Davidović je 1997. godine bio uhapšen zbog navodnih malverzacija sa tadašnjim Duvanskim kombinatom Podgorica, ali do suđenja nije došlo jer je kontroverznog biznismena abolirao tadašnji predsjednik Crne Gore, Momir Bulatović.
U međuvremenu, Davidović se u javnosti predstavljao kao uspješan preduzetnik, borac za prava Srba u Crnoj Gori, filantrop i donator SPC koja mu je, kako piše u njegovoj biografiji, dodijelila tri odlikovanja.
Iako se Crna Gora u aprilu 2022. pridružila sankcijama Rusiji zbog vojne agresije na Ukrajinu, ruska Beluga grupa kupila je u avgustu iste godine dio Davidovićevog Neksana - osnovanog 1992. za preduzimačke poslove, trgovinu naftnim derivatima i proizvodnju alkoholnih pića - najavljujući investicije od 50 miliona eura i otvaranje 300 radnih mjesta u Nikšiću.
Ugovor o kupoprodaji dijela Davidovićeve kompanije potpisali su vlasnika Neksana i vlasnik ruske kompanije Aleksandar Mećetin, a iz Ministarstva finansija tada je saopšteno za Radio Slobodnu Evropu da Davidovićev partner nije na spisku ruskih državljana prema kojima se primjenjuju sankcije uvedene toj zemlji, saopštili su iz Ministarstva finansija (MF) za RSE.
"Budući da se radi o kupoprodajnom ugovoru između dvije privatne firme na slobodnom tržištu, kao i da je kompanija Noblewood group DOO koja je kupila dio imovine crnogorske privatne kompanije, renomirani proizvođač alkoholnih pića na ruskom tržištu, Vlada u ovoj priči vidi novih 300 radnih mjesta u Nikšiću", rekli su tada u MF, navodeći da ovaj aranžman ne nosi bilo kakvu političku poruku jer je “rezultat isključivo poslovnih odnosa dva privatnika”.
Davidović je učestvovao na lokalnim izborima u Nikiću sredinom marta 2021. kao osnivač "Narodnog pokreta", koji je osvojio jedan mandat u nikšićkom parlamentu.
Branislav Brano Mićunović, koji se u Crnoj Gori već niz godina, preko svojih firmi Džek pot i Zeta film, bavi građevinskim, hotelskim i kockarskim biznisom, 2000. je bio optužen za ubistvo Nikšićanina Radovana Kovačevića.
Nakon višegodišnjeg postupka 2007. godine pravosnažno je oslobođen optužbe, nakon što ga niko od svjedoka - očevidaca nije identifikovao kao izvršioca.
Mićunović je bio i jedan od optuženih za međunarodni šverc cigareta tokom devedesetih godina, ali je sud u italijanskom gradu Bariju 2019. godine obustavio postupak protiv njega zbog zastare.
Istragom u “duvanskoj aferi”, otvorenom 2001. nakon što su italijanske vlasti pokrenule istragu o švercu cigareta iz Crne Gore prema Italiji iz ranih 1990-tih, bilo je obuhvaćeno više osoba iz Crne Gore i Italije, među kojima i tadašnji predsjednik Crne Gore Milo Đukanović, ali su svi oslobođeni optužbi.
Regionalni mediji navode da se Mićunović, rodjen 1953. u Nikšiću, početkom 1990-tih iz Zapadne Evrope vratio u Jugoslaviju, da bi krajem iste decenije stigao u Crnu Goru, gdje je počeo da razvija kockarski biznis.
Iako je u Crnoj Gori važio za “čovjeka čije se ime ne izgovara”, brojni navodi političara, medija i civilnih aktivista o njegovoj navodnoj ključnoj ulozi u crnogorskom svijetu kriminala, do sada su ostali bez sudskog epiloga.